Ieder jaar, op de vierde zondag van de maand juni, dus het dichtst bij 24 juni, wordt Johannes de Doper herdacht met een folkloristische en kleurrijke processie. Met veel vlaggen trok een 30-tal groepen van verenigingen in een kleurrijke stoet doorheen de straten om de patroonheilige van de stad te herdenken. Ook ‘t Muziek Herne liep mee, deelde hun sympathie en herdachten muzikaal Sint Jan. Onder een stralende zon stonden langs het parcours vele inwoners van binnen en buiten de stad de processie te aanschouwen.
We gingen een kijkje nemen in de Henegouwse stad Edingen waar ‘Les Echos du Miroir’ , de jachthoornblazers de Christelijke processie muzikaal in gang trok.
Lees verder onder ons videoverslag van de processie
De Sint-Jan processie, voor de meeste Edingenaren ‘La Procession de Saint-Jean is erkend als immaterieel erfgoed.
Ook vele andere heilige beelden werden mee in het parcours opgenomen, zoals Sainte Cecile, Saint Roch, Saint Augustin, Saintes Claire et Colette, Saint Charles Borromee, Saint Martin Marcq, Saint Sauveur Petit-Enghien, Saint Nicolas de Myre, Notre-Dame de Rosaire, Saint Nicolas de Tolentin, Saint Laurent, Saint Arnould, Saint Jacques Compostelle, enz…
Net als bij Maria wordt de geboortedag herdacht en niet het sterven.
St Jan wordt dan ook gezien als het begin van een nieuwe periode in het jaar. Ook de natuur verandert. ‘Met St Jan draait het blad zich om’ is het gezegde. St Jan markeert een overgangsperiode.
Het bekendste feest van westerse oorsprong is de geboorte van Johannes de Doper. De profeet die de komst van een messias aankondigde in de persoon van Jezus, die hij later zou dopen in de rivier de Jordaan.
In het evangelie volgens Lucas (Lc 1:26-37,56-57) staat geschreven, dat Johannes zes maanden voor Jezus was geboren.
Bronnen vermelden dat midzomer in de Middeleeuwen gevierd werd op 24 juni, de feestdag van Johannes de Doper. Een belangrijke heilige dus. Want er worden in de heiligenkalender slechts drie geboortefeesten gevierd: die van Jezus op 25 december, van Maria op 8 september en van Johannes de Doper op 24 juni. In de Henegouwse stad Edingen trekt zich iedere vierde zondag de processie op gang ter ere van deze heilige man.
De Christelijke Liturgische feesten en gebruiken zijn nauw verweven met de ons omringende natuur. De stand van de zon en de maan, de seizoenen, dag en nacht, woestijn en vruchtbare grond, leven en dood, hebben daarin hun plaats en betekenis met verwijzing naar de Schepper van het heelal. Een voorbeeld hiervan is: op 25 maart brengt de engel Gabriël de boodschap aan Maria dat zij overschaduwd zal worden door de Heilige Geest. Op dat moment was haar nicht Elisabeth 6 maanden zwanger. Drie maanden later op 24 juni wordt Johannes geboren. Zes maanden later op 25 december wordt Jezus geboren.
Zoals bij zoveel Christelijke feesten zijn er op de achtergrond voorchristelijke elementen te bespeuren. Een voorbeeld hiervan zijn de Sint-Jansvuren, die een ode aan de zon zouden kunnen betekenen en/of symbolen van voorchristelijke offers. In de Bijbel zegt Johannes de Doper dat er na hem iemand zal komen die doopt met water en vuur. Vuur reinigt, vuur verlicht de geest en verwarmt het hart. Aldus lijkt er een samenvloeien te zijn van voorchristelijke en christelijke symboliek.
Sint-Janskruid
Het Sint-Janskruid is eveneens omgeven met (voor)christelijke elementen. Het rode sap in de plant zou erin gekomen zijn toen tijdens de onthoofding van Johannes er bloed op de plant terecht kwam. Daarom gaat er van het kruid een geweldige kracht uit die zelfs de duivel te machtig is. Het rode sap wordt in volkslegenden ook in relatie gebracht met het bloed van Christus.
In het volksgeloof beschermt het kruid tegen onweer en bliksem, helpt het meisjes aan hun gedroomde vrijer en helpt het de koe om meer melk te geven wanneer de boer het over haar huid wrijft. En nog veel meer……
Als heelmiddel werd en wordt het kruid nog steeds gebruikt onder de naam Johannesolie. Onder meer bij kneuzingen, blauwe plekken en snijwonden.
Sint-Jansvuur
Het Sint-Jansvuur is zo een vreugdevuur, genoemd naar Johannes de Doper, dat in vroegere eeuwen deel uitmaakte van de midzomerfeesten en in vrijwel alle landen van Europa op 23 of 24 juni werd ontstoken. Men schreef afweerkracht toe aan het Sint-Jansvuur; daarom werd het vee er wel doorheen gedreven. Er werd rond de vuren gedanst en door het vuur gesprongen.
Foto’s en video: ©Chris Noerens